Verwachtingen als de opmaat voor teleurstelling
‘We moeten onze verwachtingen uitspreken’. Dit wordt gezegd als de samenwerking nog niet begonnen is. Maar óók als de samenwerking spaak loopt. Door het uitspreken van verwachtingen weten partijen* wat ze idealiter willen zien/meemaken van de ander in die samenwerking.
In mankerende samenwerking wordt de oplossing vaak gezocht in het uitspreken van verwachtingen. Want -zo wordt gedacht- partijen zijn er kennelijk onvoldoende van op de hoogte. Als we dit dan weten, gaat samenwerking veel beter. Nee dus. Het uitspreken van verwachtingen over hoe het zou moeten gaan is veelal de opmaat voor teleurstelling.
De implicaties
De verwachting van de één uitspreken impliceert:
- Volledige verwachtingen
Dat de woorden en stellingen door de één (over die verwachtingen), de kern van de zaak -dat wat men wil verkrijgen- min of meer afdekt. ‘We willen eerlijk en open met elkaar omgaan’ veronderstelt betrekking te hebben op alle domeinen van samenwerking.
De praktijk: wat precies open en eerlijk is, of welke verwachting dan ook, blijkt toch steeds weer multi interpretabel.
- Verwachting is verkrijging
Door het uitspreken van die verwachting van de één, gaat men er voetstoots van uit dat de één dat ook verkrijgt. Verwachting gaat altijd over verwachte verkrijging. En dat is zeker geen uitgemaakte zaak. Voor een deel kan het verkregen worden, maar een ander deel mogelijk niet. Welk deel niet verkregen wordt in de loop van de samenwerking is niet duidelijk.
De praktijk: verwachtingen worden zeker niet altijd verkregen. Of soms anders waargemaakt.
- Een vastomlijnde, stabiele situatie
Verwachtingen impliceren een stabiele, voorspelbare situatie. Contexten, mensen en middelen die in de loop der tijd nauwelijks wezenlijk wijzigen.
De praktijk: als we iets weten dan is het wel: het gaat zeker anders lopen dan verwacht. Alles staat in verband met elkaar, alles verandert.
Heb geen verwachtingen!
Kortom verwachtingen opsommen is altijd onvolledig en worden vaak niet bewaarheid. En inderdaad, alles is aan ontwikkeling onderhevig: nieuwe wensen, nieuwe behoeften en eisen, mensen komen/gaan, andere werkwijzen en gewoonten, er zijn tegenvallers/meevallers, tijd gaat een andere rol spelen, het geld is er niet of er komt meer geld beschikbaar. Allerlei zaken waardoor de verwachting ZEKER TE WETEN anders gaat uitpakken.
Daarom: hoe vaster omlijnt de verwachtingen, hoe meer waarde we hangen aan die verwachtingen, des te groter de teleurstelling. Hoe groter de teleurstelling, hoe sneller het vertrouwen in de ander wegebt. En dat moeten we niet hebben!
In plaats van verwachtingen
- Kick af van control
Onderken dat je met het uitspreken van verwachtingen geen zekerheid hebt; we kunnen het niet dichtmetselen met bezweringen (verwachtingen) uit te spreken. Er is geen lange arm die de ander ‘under control’ kan zetten. Dominante verwachtingen ontneemt de vrijheid bij de ander om naar eigen inzicht (kennis en kunde) te handelen. Daarbij weten we: geen/minder verwachtingen geeft meer ontspanning in de samenwerkrelatie. En het kan zomaar beter uitpakken dan je ooit had durven bedenken.
- Enjoy voor ‘the ride’
Sta ontvankelijk en open voor wat gaat komen. Laat je verrassen. En misschien wordt het wel veel beter dan je ooit had kúnnen verwachten. Als je samenwerking zo aangaat, gaat ‘t als vanzelf. En kunnen we tot verrassende, innovatieve en productieve hoogten komen.
- Geef je intentie
Waar de verwachting iets neerlegt bij de ander, ‘dat verwacht ik van je’, ligt de intentie in het eigen domein. De intentie is een belofte die je van plan bent, met de beste bedoelingen, waar te maken. Spreek jouw intentie uit waarmee je de samenwerking gestalte gaat geven. En ook dat mag je losjes doen, ‘zo zit ik hierin’. Niet te strikt, wel gemeend.
Mocht je mensen kennen die deze boodschap kunnen gebruiken, speel dit artikel ajb door. Of kun je dit gebruiken in je werksituatie? Print het artikel uit en bespreek dit met elkaar. Ik ben benieuwd (zonder verwachtingen).
*voor partij kan ook belanghouder, klant, opdrachtgever, opdrachtnemer, echtgenoot/echtgenote, vriend(in) gelezen worden.