Op een andere dag kwam een ándere reiziger de man op het bankje tegen in Amersfoort met dezelfde vraag, ‘hoe zijn de mensen hier?’. De man vroeg wederom hoe de mensen uit de vorige stad waren waar hij vandaan kwam. ‘Fantastisch!’, was het antwoord. De man op het bankje zei: ‘De mensen zijn hier PRECIES zo!’.
Twee dingen zijn opmerkelijk aan het verhaal van de reiziger:
- De reiziger heeft een filter op de wereld waarmee hij de mensen uit de vorige stad bekijkt en die bril neemt ie natuurlijk ook weer mee in de volgende stad. HIJ ZIET WAT HIJ WIL ZIEN.
- De reiziger smeert zijn ervaringen over de hele groep mensen uit, (alle) mensen zijn VRESELIJK of FANTASTISCH.
Biases aan het werk
De ‘bias’ is onze menselijke neiging om informatie te zoeken (en te onthouden!) die onze mening bevestigt. Als je net witte gympen hebt, zie je opeens veel van die gympen op straat. Daarbij hebben we de neiging om nieuw bewijs te verwerpen dat iets tegenspreekt wat we al voor waarheid houden.
We selecteren onze eigen waarheid en daarnaast veralgemeniseren we die waarheid ook nog eens. Een enkele ervaring, hup, geldt zomaar voor de hele groep. Een luidruchtige Engelsman wordt dan ‘die luidruchtige Engelsen’ (dit dan is toevallig waar). Zo kleuren we de werkelijkheid met onze gedachten in een ‘zo-is-het’.
De bias kan ons daarentegen enorm helpen. Je hoeft je niets steeds af te vragen ‘wat vind ik ervan?’. Als je van ‘n industriële inrichting houdt hoef je niet elke keer jouw mening te bepalen als je meubels bekijkt. Vind je sciencefiction films niks, dan is het makkelijk kiezen uit een rijtje van films. Het vereenvoudigt de werkelijkheid en het keuze proces. Maar ja, soms is onze bias zo ijverig dat we vastgeklonken lijken aan de eigen waarheid. Alsof we er niets aan kunnen doen.
Gedoe
In samenwerking is die bias veelvuldig aan de gang. Bij gedoe blijkt het lastig de heersende opvatting OVER de ander te doorbreken. Want WE ZOEKEN ARGUMENTEN OM ONZE MENING TE STAVEN en WE BLOCKEN TEGENARGUMENTEN DIE DEZE MENING ONDERUIT HAALT. Op die manier verharden we eigenhandig in ons standpunt. Je ziet wat je wilt zien. Dan kun je horen:
- Ze komen toch hun afspraak niet na, dat is toch hiermee bewezen!
- Altijd berekenen ze ons teveel. Kijk maar wat het elders kost!’
- Dacht je nou werkelijk dat ze hun leven gaan beteren, je ziet toch wat er nu gebeurt!
- Ze zijn er nooit als je ze moet hebben. Kijk maar de afdeling is helemaal leeg.
Let op: in gedoe -in welke samenwerking (huwelijk, vereniging, team), zijn er heel wat AFFIRMATIES in omloop. Affirmaties zijn dezelfde boodschappen die telkens herhaald, en daarmee bekrachtigd, worden om de ander in dat -niet bepaald gunstige- frame te houden.
Geven is ontvangen.
Het verhaal van de reiziger laat -ondanks biases- zien, dat als je positief bent je positieve ontmoetingen krijgt. Dus als je een vriend zoekt, wees eerst een vriend voor een ander. Ben je op zoek naar harmonie, wees dan begripvol en vriendelijkheid naar de mensen om je heen. Want als je geeft, ontvang je. Dit maakt onderdeel uit van de universele wet van geven en ontvangen.
‘Maar dat is lastig’. ‘Ik vind het moeilijk om een partij te vertrouwen die mij dit en dit heeft geflikt.’ ‘Dat lukt me nooit om die mensen anders te zien!’ Het zijn precies díe gedachten, die biases, die mensen gevangen houden in hun eigen denksysteem. Als je denkt ‘het is lastig’ (dat is wat je ‘geeft’), dan wordt het lastig. Vind je het moeilijk, gegarandeerd, het wordt ook moeilijk. Dus als jij wilt dat er echt iets moet veranderen in samenwerking, hoe groot of hoe klein ook, verander dan jezelf. Be the change you want to see in the world (Mahatma Ghandi). It makes all the difference.